Vroeger had men nog geen wasmachine met centrifugeerfunctie. Sterker nog, je had niet eens een wasmachine! De was ging de ketel in, waarna het gekookt werd. Het werd vervolgens gestampt, geschrobd en geborsteld om de hardnekkige vlekken er uit te krijgen, gespoeld en daarna werd het door het water loodzware wasgoed door de wringer gehaald om het grootste deel van het vocht er uit te krijgen. Een deel van het textiel werd opgehangen aan de waslijn. De rest werd gemangeld.

De mangel is een werktuig dat het vocht uit het wasgoed perst en tegelijk het schone goed glad strijkt. Het textiel wordt tussen twee rollen, die in afstand verstelbaar zijn doorgedraaid. Het water wordt in een bak onder de mangel opgevangen. Het is de strijkpersmachine van de twintigste eeuw!
De mangel was een voorrecht van de welgestelden. Mensen met minder geld konden zich een mangel niet veroorloven. Maar in een hotel was een mangel onmisbaar! Kilometer na kilometer laken werd er daar door de mangel gehaald. De mangel van de Oudheidkamer Fredewalda komt uit hotel–restaurant De Kruisweg in Marum.

De mangel zoals in het bezit van de Oudheidkamer is verdreven door de centrifuge, maar in wasserijen wordt de mangel in gemoderniseerde vorm nog volop gebruikt! Deze werken echter op elektriciteit, en niet op de handkracht van de vrouwen van vroeger.

Foto: Harm Bellinga, Arte del Norte